3. Tworzenie i edycja schematu sieci

Schemat elektryczny sieci tworzy się przez układanie na obszarze roboczym symboli poszczególnych elementów sieciowych i łączenie ich za pomocą symboli linii elektroenergetycznych lub przez tworzenie węzłów elektrycznych w punkcie styku elementów.

Nowy schemat można utworzyć na jeden z następujących sposobów:

• wybierając z pozycję [Nowy] z Menu głównego > Plik,
• korzystając ze skrótu klawiaturowego [Ctrl] + [N].

Aby rozpocząć rysowanie, należy wybrać element przez kliknięcie lewym przyciskiem myszy odpowiadającego mu symbolu graficznego (ikony), znajdującego się na Panelu elementów sieciowych (patrz rozdział „Panel elementów sieciowych”). Po wyborze elementu program automatycznie przechodzi w tryb rysowania, sygnalizując to zmianą kursora z domyślnego („krzyżyk” na obszarze roboczym lub „strzałka” na obszarach menu i paneli) na „pisak” (Rys. 3.1.1).

Symbol graficzny wybranego elementu „przykleja się” do kursora i podąża za nim aż do chwili położenia go na schemacie, czyli do kliknięcia lewym przyciskiem myszy w granicach obszaru roboczego. Po położeniu rysowanego elementu na obszarze roboczym program pozostaje w trybie rysowania kolejnego wybranego wcześniej elementu. Skróty klawiaturowe pozwalające na zmianę orientacji i rodzaju elementów oraz edycję ich punktów charakterystycznych przedstawiono w tabeli „Skróty klawiaturowe dostępne w trybie rysowania”. Skróty te są dostępne zarówno w trybie rysowania, jak i przy próbie przesuwania elementu lewym przyciskiem myszy.

Podczas rysowania elementów możliwe jest poruszanie się po schemacie, powiększanie, pomniejszanie i przesuwanie fragmentu schematu widocznego na obszarze roboczym. W celu przesunięcia schematu po obszarze roboczym (zmiany widocznego fragmentu sieci) należy wcisnąć prawy przycisk myszy i zmienić jej położenie w wybranym kierunku. Operacja ta nie przerywa trybu rysowania elementu. Drugą metodą przesuwania schematu jest skorzystanie z klawiatury numerycznej (tzw. NumPad) lub strzałek. Klawisze [8], [2], [4], [6] lub [↑], [↓], [←], [→] przesuwają odpowiednio w kierunkach góra, dół, lewo, prawo, natomiast klawisze [7], [9], [1], [3] umożliwiają przesunięcia po skosie.

Przy konieczności wykonania dużych przesunięć przydatna staje się opcja pomniejszania schematu oraz powiększania go w wybranym miejscu bezpośrednio przed położeniem/przyłączeniem elementu. Zmiany aktualnego powiększenia dokonuje się za pomocą obrotu rolki myszy, klawiszy [+] i [-] na klawiaturze numerycznej lub przycisków [Przybliż], [Oddal] dostępnych w menu Widok.

Aktualny status elementu i działanie blokady połączeń jest sygnalizowane Użytkownikowi podczas rysowania poprzez odpowiednią zmianę koloru podświetlenia elementu. Element rysowany, który jeszcze nie posiada połączenia ze schematem, jest podświetlony na zielono (Rys. 3.1.2). Element znajdujący się na schemacie po wskazaniu (najechaniu) kursorem zostaje podświetlony kolorem jasnobłękitnym, natomiast element zaznaczony (poprzez kliknięcie lewym przyciskiem myszy) zostaje podświetlony na zielono (Rys. 3.1.2).

Czerwone podświetlenie elementu znajdującego się na obszarze roboczym informuje Użytkownika o próbie położenia na nim nowego (lub przesuwanego) elementu, czyli o próbie umieszczenia elementu w obszarze zabronionym (Rys. 3.1.3). W takim przypadku nie ma możliwości połączenia rysowanego/przesuwanego elementu ze schematem, a element taki podąża nadal za kursorem do chwili kliknięcia lewym przyciskiem myszy w obszarze dozwolonym.

Żółte podświetlenie elementów informuje Użytkownika o poprawności połączenia aktualnie rysowanego lub przenoszonego elementu z już istniejącym. Dochodzi wówczas do połączenia elektrycznego i zmiany topologii sieci (Rys. 3.1.4).

W miejscach połączeń elektrycznych i na końcach narysowanych elementów tworzą się węzły, którym automatycznie – w sposób dynamiczny (zależny wyłącznie od bieżącej struktury sieci) – nadawane są numery. Do węzłów przypisywana jest nazwa, generowana automatycznie na podstawie nazwy elementów, do których te węzły należą. Więcej informacji na temat nazewnictwa węzłów znajduje się w (rozdziale „Edycja parametrów elementów elektrycznych”).

Zaznaczenie elementu odbywa się przez wskazanie elementu kursorem i kliknięcie lewym przyciskiem myszy. Wybrany w ten sposób element zostaje podświetlony na zielono (Rys. 3.1.2). Aby zaznaczyć kilka elementów, należy wskazywać je kolejno kursorem i klikać lewym przyciskiem myszy przy równocześnie wciśniętym klawiszu [Ctrl]. Wszystkie wybrane w ten sposób elementy zostaną podświetlone kolorem zielonym (Rys. 3.2.1).

W celu szybkiego zaznaczenia wszystkich elementów znajdujących się na określonym obszarze należy wcisnąć lewy przycisk myszy na jego granicy i rozpocząć przeciąganie kursora nad wybieranymi elementami. Podczas ruchu kursora pojawia się na ekranie niebieski prostokąt. Wszystkie elementy, które znajdą się wewnątrz tego prostokąta, zostaną podświetlone na zielono (Rys. 3.2.2).

Podczas zaznaczania obszaru istnieje możliwość zmian powiększenia oraz przesuwania schematu po obszarze roboczym.

Usuwanie elementu – następuje po jego zaznaczeniu i wciśnięciu klawisza [Delete] lub wyborze z Menu głównego pozycji Schemat > Usuń. Istnieje również możliwość jednoczesnego usuwania wielu zaznaczonych elementów

Przesuwanie elementu – odbywa się przez jego zaznaczenie i przeciągnięcie w wybrane miejsce z równocześnie wciśniętym lewym przyciskiem myszy, operację kończy puszczenie lewego przycisku myszy. Umieszczenie elementu na obszarze zajętym przez inne elementy powoduje przejście programu w tryb rysowania i podążanie elementu za kursorem, aż do położenia go na schemacie we właściwym miejscu.

Aby przesunąć kilka elementów należy:

• zaznaczyć wybraną grupę,
• najechać kursorem nad dowolny element zaznaczonej grupy,
• wcisnąć lewy klawisz myszy,
• dokonać przesunięcia i puścić lewy przycisk myszy.

Podczas przesuwania elementów dostępna jest pełna nawigacja po schemacie z możliwością przesuwania widocznego fragmentu schematu po obszarze roboczym (np.: trzymając wciśnięty prawy przycisk myszy lub używając klawiaturowych klawiszy strzałek) i zmiany aktualnego powiększenia (rolką myszy).

Kopiowanie elementu (lub grupy elementów) jest dostępne po dokonaniu odpowiedniego zaznaczenia i wciśnięciu kombinacji klawiszy [Ctrl] + [C] lub wyborze z Menu głównego opcji Schemat > Kopiuj. Powoduje to utworzenie w schowku systemowym kopii wszystkich zaznaczonych elementów wraz z ich danymi elektrycznymi (kopiowaniu nie podlegają parametry identyfikacyjne elementów) i wzajemnym rozmieszczeniem. Zawartość schowka systemowego jest dostępna dla wszystkich otwartych schematów programu OeS.

Wycinanie elementu (lub grupy zaznaczonych) elementów powoduje przeniesienie ich ze schematu do schowka systemowego. W połączeniu z funkcją wklejania może ona służyć do szybkiego przenoszenia grup elementów przy bardzo rozległych schematach. Procedura wycinania zaznaczonych elementów wywoływana jest kombinacją klawiszy [Ctrl] + [X] lub opcją Schemat > Wytnij z Menu głównego. Wycięte elementy mogą być wklejone tylko raz, ponadto kopiowane są wszystkie ich parametry (wraz z danymi identyfikacyjnymi, które są pomijane w przypadku korzystania z funkcji Kopiowanie elementu).

Wklejanie elementu (lub grupy elementów) wywoływane jest przez wciśnięcie kombinacji klawiszy [Ctrl] + [V] lub wybranie z Menu głównego opcji Schemat > Wklej. Wywołanie tej procedury powoduje rozpoczęcie trybu rysowania elementów znajdujących się w schowku systemowym. Elementy wklejane przyczepiają się do kursora, miejsce ich położenia na schemacie wskazuje się klikając lewy przycisk myszy.

Kolorowanie elementu – odbywa się na podstawie:

• warstwy elementu (patrz rozdział „Warstwy graficzne”) – po wybraniu z Menu głównego opcji Schemat > Kolorowanie > Warstwy lub poprzez skrót klawiaturowy [Ctrl] + [6],
• poziomu napięcia nominalnego elementu po wybraniu z Menu głównego opcji Schemat > Kolorowanie > Napięcia nominalne lub poprzez skrót klawiaturowy [Ctrl] + [5],
• ręcznego wyboru koloru elementu – za pomocą systemowego okna dialogowego wyboru kolorów, które jest dostępne po wejściu do okienka edycji parametrów elementu, w zakładce Identyfikacyjne, w grupie Węzeł, w dolnej części okna. Możliwe jest również rozesłanie tego koloru od wskazanego elementu do całego galwanicznie połączonego fragmentu sieci przez kliknięcie przycisku [Roześlij], znajdującego się przy polu wyboru koloru.